Johanna van Eijbergen (1865-1950) | Drents Museum

Op uitnodiging van het Drents Museum liet ik me inspireren door het werk van metaalkunstenaar Johanna van Eijbergen, ter gelegenheid van de eerste solotentoonstelling over deze bijzondere vrouw en ontwerper. Ik werd gevraagd om een print te ontwerpen voor de tentoonstellingszaal, het boek over Van Eijbergen van illustraties te voorzien en enkele producten voor de museumwinkel vorm te geven.

Om kennis te maken met het werk van Johanna van Eijbergen, verbleef ik enkele weken in Studio DM, de artist-in-residence van het Drents Museum. Van daaruit bezocht ik het museum en het depot en tekende ik details van de objecten na in eenvoudig zwart-wit. Ik kijk beter wanneer ik teken. Ik leer de vormen te begrijpen en ervaar aan den lijve haar keuzes in onderwerp, compositie en mate van stilering. Door de lijnen te volgen die Van Eijbergen zo’n 120 jaar geleden moet hebben getrokken, verbond ik onze ontwerppraktijken.

Het viel me op dat Van Eijbergen haar onderwerpen veelal dicht bij huis koos. Dat vond ik ook een mooi uitgangspunt om in mijn werk aan te houden. Uit Van Eijbergens oeuvre koos ik de rivierdonderpad, het vliegend hert en de paardenbloem. De verbeelding ervan heb ik naar mijn hand gezet en omgeven door extra beeldelementen, om ze te verwelkomen in mijn visuele wereld. De vissen zwemmen nu tussen hun voedsel, het vliegend hert vergezelt een vrouwtje en in het veldje paardenbloemen heeft zich een hommel verschanst. Die hommel is trouwens ook een knipoog naar een bij-achtige op het vaasje uit de collectie van het Drents Museum.

Van Eijbergen ontwierp voor een weerbarstig materiaal. Ik vond het daarom wel zo eerlijk om ook wat weerstand op te zoeken en kwam uit bij mijn geliefde linosnede. Op de metalen objecten zag ik decoratief toegepaste sporen van verschillende klop- en graveergereedschappen. Dat maakte dat ik ook het gebruik van de guts niet wilde verbloemen.

Ik speelde op het grensvlak tussen ornamentiek en naturalisme. Ik construeerde een landschap van geordende plantenrijen en liet muggen in het gelid dansen. Sierlijk gedrapeerde bladerpartijen vullen niet toevallige restruimten tussen vissenvinnen en insectenpootjes. Het geometrische of geabstraheerde liet ik elders in de ontwerpen ook weer los. Een paardenbloem waaiert uit zijn stramien, een mug ontsnapt het dwingende ritme, de donderpaddenhuid gaat op in de woelige waterbodem, en tussen de gestileerde planten woekeren korstmossen van het vlekkerige soort. De strakke vormen in linosnede liet ik contrasteren met de zachte kleurnuances en schilderachtige texturen van monotype.

De serie prenten zie ik als een in inkt gestolde tussenstand van het verhouden tot Johanna van Eijbergen, haar onderwerpen, de art-nouveau stilering, de natuur en de door mij gehanteerde technieken. Ik ben blij verheugd dat het museum ze heeft aangekocht voor de collectie, zodat ze blijvend verbonden zullen zijn met de context waarin de werken tot stand kwamen.

zaalfoto's © Drents Museum
______

Tekst: Annemiek Rens en anderen
Illustraties: Merlijne Marell
Ontwerp: Lori Lenssinck
Uitgeverij: WBOOKS i.s.m. Drents Museum
ISBN: 9789462584730
Aantal pagina’s: 144
Uitvoering: paperback met flappen
______